اکثر مواقع مراجعه مردم به خودپردازها برداشت پول نقد نیست و قصد انجام سایر خدمات بانکی را دارند. انجام بیشتر امور مالی از جمله کارت به کارت، پرداخت قبض، تغییر رمز، پرداخت قسط و.... از طریق کارت های بانکی و دستگاه های ارائه شده توسط بانک ها امکان پذیر است. از همین رو دستگاه هایی به نام خودپرداز غیر نقدی یا کش لس جهت فرهنگ سازی عدم استفاده از اسکناس، ساخته شده است. این دستگاه‌ها نقش خودپرداز را دارند اما تفاوت‌هایی را هم قائل می‌شوند. در ادامه با بررسی تفاوت دستگاه کش لس و خودپرداز همراه ما باشید.
دستگاه کش لس چیست؟
دستگاه کش لس یا کیوسک غیرنقدی (Cashless ATM) دستگاهی است که تمامی تراکنش های مالی و بانکی به جز دریافت پول نقد را انجام می دهد. مواردی مانند عملیات کارت به کارت و انتقال وجه، اعلام موجودی، پرداخت قبض، خرید شارژ تلفن همراه، شارژ کارت مترو و اتوبوس، خرید بلیط سینما و.... را با دستگاه کش لس می توان انجام داد.
هدف اصلی برای طراحی و ساخت دستگاه های کیوسک غیرنقدی، کاهش ترافیک دستگاه های خودپرداز است. چرا که بیش از 60 درصد تراکنش ها در دستگاه های خودپرداز مربوط موارد غیر از دریافت وجه نقد است. به این ترتیب افرادی که نیازی به پول نقد ندارند می توانند به راحتی با دستگاه کش لس کار بانکی خود را انجام دهند. می توان تشخیص داد که کش لس در واقع همان کیوسک دیجیتالی وب است و می تواند برای یک یا چند منظور استفاده شود. لازم به ذکر است که تفاوت اصلی کش لس با سایر وب کیوسک ها در ارتباط مستقیم کش لس با درگاه بانکی است و در وب کیوسک های دیجیتال باید از یک دستگاه بانکی به عنوان افزونه استفاده شود.
علاوه بر تمامی توضیحات ذکر شده، باید به این نکته اشاره کرد که کیوسک غیر نقد یا کش لس، به استثنای پرداخت نقدی، تمامی انتظارات مشتریان از دستگاه های خودپرداز و خدمات سلف سرویس یا خدمات اکسپرس بانکی را برآورده می کند. به طور کلی یک دستگاه کش لس یا کیوسک غیر نقد برای حذف وجه نقد و پول نقد طراحی شده است، بنابراین امکان دریافت وجه نقد از این دستگاه وجود نخواهد داشت.
به این معنی که می توانید از کلیه خدمات غیر نقدی مانند انتقال وجه، پرداخت قبض، برداشت موجودی، شارژ و غیره استفاده کنید. با این دستگاه تا حد امکان انجام دهید. نکته بسیار مهمی که در مورد دستگاه کیوسک کش لس باید بدانید این است که این دستگاه نقش بسیار مهمی در کاهش ترافیک خودپرداز خواهد داشت و به دلیل انعطاف پذیری این دستگاه در زمینه نرم افزاری، انجام عملیات های مختلف مطابق با آن آسان است. البته نیاز به برنامه نویسی و پیاده سازی برای مکان های خاص را دارد.
کیوسک غیر نقدی یا کش لس در صنعت بانکداری چه جایگاهی دارد؟!
برای پاسخ به این سوال در ابتدا باید خود دستگاه کیوسک غیر نقدی مورد بررسی قرار گیرد. همان گونه که در ابتدای این مقاله نیز اشاره کرده ایم، کیوسک غیر نقدی در زمره نسل جدیدی از دستگاه های سلف سرویس یا دستگاه های خدماتی سریع بانکی به شمار می آید که بر مبنای نیاز مشتری و زیرساخت های هر بانک، می تواند هر نوع خدمات متنوع بانکداری دیجیتال را بر روی آن پیاده سازی و اجرا کرد. خود پرداز یا کیوسک غیرنقدی یا دستگاه کش لس می تواند نقش بسیار مهمی را در توسعه بانکداری الکترونیکی و هم چنین کاهش بار ترافیکی دستگاه های خود پرداز داشته باشد. بنابراین این دستگاه می تواند جایگاه بسیار ویژه و مهمی را در نظام بانکداری کل دنیا ایفا نماید.
می توان اذعان داشت که آمارها نشان می دهد بیش از 60 درصد تراکنش های دستگاه های خودپرداز، برای خدماتی غیر از برداشت وجه نقد انجام خواهد گرفت؛. یعنی اموری مانند موارد زیر بیشتر از دریافت وجه نقد کاربرد دارد:
• انتقال وجه
• دریافت مانده حساب
• پرداخت قبوض
• پرداخت اقساط تسهیلات
• مشاهده چند گردش آخر حساب
• خرید شارژ تلفن همراه
• پرداخت های خاص سازمانی و....
بنابراین یکی از انواع دستگاه کش لس می تواند نیاز بسیاری از افراد را برآورده کند، بدون اینکه زحمتی برای گذاشتن پول در دستگاه داشته باشد و باید توجه داشت که یکی از کاربردهای هوشمندانه دستگاه های خودپرداز کش لس یا همان دستگاه های کش لس، استفاده از آنها در کنار هم است. این یک دستگاه باجه اتوماتیک است. با این کار به راحتی می توان صف جلوی دستگاه خودپرداز را مدیریت کرد و در مواقع شلوغی که تقاضا برای پول نقد زیاد است، سایر مشتریان را به سمت استفاده از دستگاه خودپرداز کش لس هدایت کنید تا با استفاده از کیوسک کش لس، کارهای ضروری خود را انجام دهند.
با این کار نه تنها مشتریان رضایت بیشتری خواهند داشت، بلکه می توان مشتریان را حفظ کرد و از تلف شدن هزینه های شتاب کش لس در دستگاه های خودپرداز جلوگیری کرد. همچنین با نصب سیستم کش لس در کنار دستگاه های خودپرداز، افراد می توانند در زمان صرفه جویی کرده و سریعتر به امور خود رسیدگی کنند. علاوه بر این مشکلات ذکر شده، به دلیل کوچک بودن، نصب آسان و ارزان بودن دستگاه های خودپرداز کش لس، می توان آن ها را در مجتمع های کوچک یا ایستگاه های مترو و اتوبوس و هر کجا که جمعیت باشد، نصب کرد.
کیوسک غیر نقدی یا دستگاه کش لس، چه خدماتی ارائه می دهد؟
نکات مهمی که قبل از خرید دستگاه کش لس باید بدانید! باید بیان شود که این دستگاه که با تکنولوژی روز دنیا ساخته شده است، می تواند خدمات فراوانی به افراد و استفاده کنندگان ارائه دهد که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
• ارائه خدمات بانکی غیر نقدی مانند انتقال وجه داخلی و شتابی ، خدمات کارت ، خدمات بدون کارت و صورت حساب با استفاده از دستگاه کیوسک غیر نقدی امکان پذیر است.
• دستگاه کیوسک غیر نقدی خدمات پرداخت مانند پرداخت قبض ، خرید شارژ ، شارژ کارت و… را ارائه می دهد.
• دستگاه کش لس می تواند خدمات ارزش افزوده مانند بارکد خوان ، خدمات کارت بلیت و تیکت ویژه رستوران ها ، مراکز خرید ، مراکز هنری ، مترو ، شبکه حمل و نقل و.... را به افراد ارائه دهد.
• پرداخت تسهیلات با کارت های داخلی و شتابی برای تسهیلات نیز با استفاده از دستگاه کیوسک غیر نقدی امکان پذیر می باشد.
• ارائه خدمات کش لس و پشتیبانی از تراکنش های آن نیز با استفاده از دستگاه کیوسک غیر نقدی انجام می گیرد.
بنابر خدمات بسیار متعددی که دستگاه کش لس ارائه می دهد، می توان بیان کرد که این دستگاه بسیار مهم می تواند تحولی عظیم برای حذف پول های نقد به وجود آورد به این صورت که به افراد این فرهنگ را یاد بدهد که برای انجام امور خود به استفاده از پول های نقد، نیازی ندارند.
دستگاه خودپرداز چیست؟
دستگاه خودپرداز (ATM) دستگاهی است که به مشتریان این امکان را می دهد تا با درج کارت بانکی خود و وارد کردن رمز، عملیاتی مانند برداشت نقدی، پرداخت قبض، انتقال پول و غیره را در مدت زمان کوتاه بدون نیاز به بانک انجام دهند. در ایران معمولا تمامی دستگاه های خودپرداز به شبکه شتاب متصل هستند. شبکه شتاب به این معنی است که خدمات سایر بانک های متصل به این شبکه را می توان با استفاده از همان خودپرداز انجام داد. دستگاه های باجه اتوماتیک به صورت یک دستگاه الکترومکانیکی و صرفا جهت سهولت در انجام امور بانکی طراحی و تولید می شوند.
مزایای دستگاه های خودپرداز
• ارائه خدمات 24 ساعته
• تدابیر شدید امنیتی هنگام ارائه خدمات بانکی
• توانایی انجام اکثر وظایف بانکی بدون مراجعه به بانک
• راحتی در استفاده
• استفاده از کلیه خدمات در سراسر کشور
• ارائه خدمات بدون خطای بانکی
استفاده از دستگاه های خودپرداز
دستگاه های خودپرداز (ATM) به دلیل قابلیت نقدینگی در مراکز خرید به ویژه فروشگاه ها و پاساژها قابل استفاده هستند. این وسایل در هر جایی که افراد بیشتری باشند مورد نیاز است. علاوه بر دریافت وجه نقد عملیاتی مانند پرداخت قبض، انتقال وجه، پرداخت اقساطی، خرید شارژ و ... ممکن است.با کمک دستگاه های خودپرداز دیگر نیازی به مراجعه به بانک ها برای انجام امور بانکی ندارید.
درآمد خودپرداز چقدر است؟!
لازم به ذکر است؛. بر اساس بخشنامه بانک مرکزی، برای هر تراکنشی که در شبکه شتاب انجام می شود،کارمزدی دریافت می شود و کارمزد مشخصی به بانک محل تراکنش پرداخت می شود. در حال حاضر بانک های عامل طرحی به نام خودپرداز های خارج از شعب تعاونی در نظر گرفته اند و درآمد شعبه را با درصد مشخصی تقسیم می کنند. این درصد با توجه به سیاست بانک ها متفاوت است،اما به طور میانگین بانک ها با دادن 60 درصد سود، دستگاه های خودپرداز تعاونی ارائه می‌کردند. افراد با خرید دستگاه های خودپرداز سود را با بانک تقسیم کرده و کارمزد ماهانه خود را دریافت خواهند کرد.
باید بدانید که طبق آخرین بخشنامه بانک مرکزی به ازای هر میلیون تومان برداشت از خودپرداز شما 1.1 درصد سود دریافت می شود.لازم به ذکر است؛که با محاسبه برداشت حداقل 10 میلیون تومان در روز از دستگاه در کنار سایر تراکنش ها به راحتی می توان به رقمی بین 4.000.000 تومان تا 8.000.000 تومان در ماه سود در نظر گرفت.
انواع دستگاه های خودپرداز:
لازم به ذکر است؛ دستگاه های خودپرداز انواع مختلفی دارند و بر اساس کارایی هر کدام می توان از آنها استفاده کرد. از انواع دستگاه های خودپرداز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• ماشین های باجه اتوماتیک خطی
• شماره گیری ATM
• خودپرداز هوشمند بانک ملی
اکنون در زیر هر یک از کارتخوان های فوق را توضیح می دهیم:
دستگاه باجه اتوماتیک خطی:
لازم به ذکر است دستگاه خودپرداز خط از طریق یک اتصال 4 نقطه ای به خطوط تلفن اختصاصی متصل خواهد شد. این نوع دستگاه ها باید در مکان های مناسب قرار گیرند. هزینه راه اندازی این ماشین ها بسیار زیاد است.
دستگاه های باجه اتوماتیک برای سفارش:
این دستگاه ها ممکن است شما را به یاد اینترنت قدیمی بیاندازند. می توان اشاره کرد که دستگاه خودپرداز سفارش دهنده از طریق خطوط تلفن و مودم های معمولی به پردازنده های میزبان متصل می شود. لازم به ذکر است که هزینه عملیاتی این دستگاه ها نسبت به دستگاه های خودپرداز خطی کمتر است. این دستگاه ها نسبت به دستگاه های خودپرداز خطی مقرون به صرفه تر هستند.
دستگاه خودپرداز هوشمند بانک ملی:
لازم به ذکر است، با حضور مدیرعامل، اعضای هیئت مدیره و مدیران ارشد بانک ملی ایرانیان و سداد دیتا ورزی از نسل جدید خودپردازهای فوق هوشمند خود رونمایی کرد. این خودپرداز یکی از مدرن ترین دستگاه های خودپرداز امروزی است.
شرایط فروش دستگاه های خودپرداز
فروش دستگاه های خودپرداز به کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی بدون منبع قانونی امکان پذیر است. معمولاً یک سری الزامات فنی و تجاری برای تحویل دستگاه وجود دارد که مهم ترین آنها مناسب بودن محل نصب دستگاه از نظر سطح ترافیک و تقاضای تراکنش، ایمن و مطمئن بودن محل نصب، تهیه برق، خط تلفن، اینترنت، دوربین های مداربسته و سایر اسنادی که هر دهه باید توسط طرفین مبادله شود. هر دستگاه خودپرداز دو قرارداد جداگانه دارد، یکی برای فروش و دیگری برای دریافت پشتیبانی و خدمات، و بهتر است هر دو قرارداد با یک شرکت داشته باشید.
ساختمان عمومی دستگاه خودپرداز
اجزای ATM شامل کامپیوتر صنعتی به عنوان پردازنده، کارت خوان مغناطیسی، کارت خوان هوشمند، کارت خوان غیر تماسی، صفحه کلید معمولاً EAP4 در دستگاه های خودپرداز، پردازنده رمزنگاری اختصاصی، نمایشگر، کلیدهای انتخاب، چاپگر مجله، محفظه سخت، حسگرها و نشانگرها، دستگاه نقدی، در مدل های دوربین های جدید، قسمت مخصوص پذیرش وجه نقد (در ماشین های با قابلیت پذیرش وجه نقد)، بارکد خوان، پورت های کامپیوتر و بلندگو های مختلف.
تفاوت بین دستگاه کش لس و خودپرداز چیست؟
تا اینجا با قیمت دستگاه های کش لس و دستگاه های خودپرداز و مزایا و کاربردهای هر کدام آشنا شده ایم. اما اکنون به تفاوت بین دستگاه های کش لس و خودپرداز می رسیم. در کل اگر به هر دو دستگاه نگاه کنید عملا کاربرد یکسانی دارند به جز یک تفاوت مهم!! تفاوت اصلی بین دستگاه خودپرداز و کش لس در دریافت وجه نقد است. دستگاه های کش لس قابلیت تامین وجه نقد را ندارند. بنابراین، اگر این دو ماشین در کنار هم قرار گیرند، به راحتی می توان تعداد کاربران را مدیریت کرد. همانطور که قبلا ذکر شد، بیش از 60 درصد تراکنش های خودپرداز مربوط به اموری غیر از دریافت وجه نقد است، بنابراین اگر دستگاه خودپرداز در کنار دستگاه کش لس قرار گیرد، مردم برای دریافت وجه نقد در صف منتظر نمی مانند.
کلام آخر
اگر قصد خرید یکی از این دو دستگاه را دارید، بهتر است ابتدا تفاوت دستگاه کش لس و دستگاه خودپرداز را در نظر بگیرید و با توجه به محیط، فضا و شرایط هزینه ای که دارید، دستگاه مناسب را انتخاب کنید.
