عصر مدرن زندگی بشر را تحت الشعاع خود قرار داده است و زندگی از حالت قدیمی و سخت به سمت راحتی و ساده بودن می رود به گونه ایی که برای انجام کارها دیگر نیاز نیست از راه های سخت استفاده شود. تکنولوژی بر روی سیستم بانکی و مالی در تمام دنیا تأثیر بسزایی گذاشته است، به گونه ایی که سیستم گردش پول را به کلی تغییر داده و کارت های عابر بانک را جایگزین پول ها و وجه نقد در دست مردم کرده است. این کار باعث شده تا امنیت افراد به هنگام استفاده از پول ها بسیار بیشتر شود و دیگر نیاز به حمل وجه نقد نباشد. برای آن که بتوان از کارت عابر بانک استفاده کرد نیاز به سه تکنولوژی اساسی است که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
- استفاده از دستگاه های خودپرداز یا ATM
- استفاده از دستگاه های پوز یا کارتخوان
- استفاده از موبایل یا تلفن های همراه و اپلیکیشن های وابسته به سیستم بانکی
عصر مدرن زندگی بشر را تحت الشعاع خود قرار داده است و زندگی از حالت قدیمی و سخت به سمت راحتی و ساده بودن می رود به گونه ایی که برای انجام کارها دیگر نیاز نیست از راه های سخت استفاده شود. تکنولوژی بر روی سیستم بانکی و مالی در تمام دنیا تأثیر بسزایی گذاشته است، به گونه ایی که سیستم گردش پول را به کلی تغییر داده و کارت های عابر بانک را جایگزین پول ها و وجه نقد در دست مردم کرده است. این کار باعث شده تا امنیت افراد به هنگام استفاده از پول ها بسیار بیشتر شود و دیگر نیاز به حمل وجه نقد نباشد. خودپرداز که گاهی عابربانک، زود‌پرداز و آنی بانک نیز نامیده می شود؛ دستگاهی الکترونیکی است که به مشتریان بانک این امکان را می دهد تا در هر زمان به وسیله قرار دادن کارت عابر بانک خاصی در دستگاه و وارد کردن یک گذرواژه از حساب خود پول دریافت کرده یا موجودی حساب بانکی خود را چک کنند بدون اینکه نیاز به شمارشگر انسانی باشد. بسیاری از خودپردازها نیز امکان واریز پول یا چک، جابجایی پول میان حساب های بانکی و حتی خرید تمبر را برای مشتریان فراهم می کنند. برای آن که بتوان از کارت عابر بانک استفاده کرد نیاز به سه تکنولوژی اساسی است که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
- استفاده از دستگاه های خودپرداز یا ATM
- استفاده از دستگاه های پوز یا کارتخوان
- استفاده از موبایل یا تلفن های همراه و اپلیکیشن های وابسته به سیستم بانکی
در این مقاله از وب سایت بانک نو قصد داریم تا به بررسی دستگاه های خود پرداز و مزایا و ضرورت استفاده از آن ها بپردازیم، بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای این مقاله با بانک نو همراه باشید.
تاریخچه
نخستین دستگاه خودپرداز را ۲۷ ژوئن ۱۹۶۷ یک شعبه بانک بارکلیز در محله انفیلد در شمال لندن افتتاح کرد این اختراع جان شپرد-بارون بود و در آن زمان حداکثر ده پوند به متقاضیان پرداخت می‌کرد. شعبه انفیلد بانک بارکلیز همچنان فعال است و در ۲۷ ژوئن ۲۰۱۷ به مناسبت پنجاهمین سالگرد خودپرداز یکی از دستگاه‌هایش را به رنگ طلایی درآور
دستگاههای خودپرداز را می‌توان در هر مکانی قرار داد، اما اغلب در نزدیکی یا درون بانک‌ها و در مراکز خرید، فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های مترو، پمپ‌بنزین‌ها، و دیگر مکان‌ها نیز قرار دارند.
دستگاههای خودپرداز در محوطه معمولاً پیشرفته‌ترین و محیطی هستند که قابلیت‌های شعبه بانک را تکمیل می‌کنند و بنابراین گران‌تر هستند. دستگاههای خارج از ساختمان توسط موسسات مالی و سازمان‌های فروش مستقل (ISOs)مستقر شده‌اند که نیاز ساده‌ای برای پول نقد وجود دارد، بنابراین آن‌ها به‌طور کلی دستگاههای تک کاره ارزان‌تر هستند.
در سال‌های اخیر، کشورهایی مانند هند و برخی از کشورها در آفریقا در حال نصب دستگاههای خودپرداز در مناطق روستایی هستند که انرژی خورشیدی دارند.
دستگاه خودپرداز یا ATM چیست؟
می توان اذعان داشت که دستگاه خودپرداز یکی از دستگاه های نوین است که چندین سال است در تمام دنیا رایج می باشد و باعث شده تا سیستم تبادلات و انتقال وجه یا پول به راحتی انجام گیرد. این دستگاه با نام های زیر نیز شناخته می شود:
- عابر بانک
- زود‌پرداز
- آنی بانک
باید اشاره شود که دستگاه خودپرداز، دستگاهی الکترونیکی است که به مشتریان بانک این امکان را می دهد تا در هر زمان به وسیله قرار دادن کارت عابر بانک خاصی در دستگاه و وارد کردن یک گذرواژه یا رمز ورود، از حساب خود پول دریافت کرده یا موجودی حساب بانکی خود را چک کنند بدون اینکه نیاز به شمارشگر انسانی باشد یا برای دریافت موجودی حسابشان به بانک ها مراجعه کنند و در صف منتظر بمانند. بسیاری از خودپردازها نیز امکان واریز پول یا چک، جابجایی پول میان حساب های بانکی و حتی خرید تمبر را برای مشتریان فراهم می آورند و افراد می توانند به راحتی و در کمترین زمان ممکن تمامی کارهای انتقال یا دریافت وجه را با این دستگاه انجام دهند.
شایان به ذکر می باشد؛ که در کشورمان ایران اغلب دستگاه های خودپرداز به شبکه شتاب متصل هستند. ممکن است این سؤال در ذهن شما به وجود بیاید که متصل بودن خودپرداز به شبکه شتاب چه مزایایی در پی دارد؟
برای پاسخ به این سوال می توان بیان کرد که شبکه شتاب امکان برداشت و مشاهده موجودی را برای دارندگان کارت‌های بانک‌های عضو این شبکه از همه خودپردازها را فراهم می‌آورد، بنابراین اتصال دستگاه کارتخوان به شبکه شتاب، یک اصل و یک ضرورت به حساب می آید .
در ایران می توان از طریق دستگاه های خودپرداز اقدام به پرداخت قبض‌های خدمات عمومی نظیر قبض آب، قبض برق و قبض تلفن نیز نمود. دستگاه خودپرداز یک دستگاه الکترومکانیکی است که صرفاً با هدف به کارگیری در بانکداری الکترونیک اختراع و مورد استفاده قرار گرفت و در مدت کوتاهی توانست در زمان صرف شده توسط افراد برای انجام کارهای بانکی خرد، صرفه جویی نماید.
بنا به تعریفی دیگر، می توان بیان کرد که دستگاه خودپرداز، یک دستگاه کامپیوتری و مکانیکی تخصصی می باشد که مدیریت حساب بانکی شما را بسیار راحتتر می کند. به عنوان مثال:
تقریباً تمام دستگاههای خودپرداز امکان برداشت پول را دارند و بسیاری از آن ها به شما امکان می دهند که واریز کنید. در برخی از آن ها ،می توانید گردش حساب خود یا واریز ها و برداشت هایی از کارتتان انجام شده است را کنترل کنید. می توانید پول هایی که به حسابتان واریز شده است را چک نمایید. همچنین با استفاده از کارت های عابر بانک و دستگاه های خودپرداز، می توانید مانده حساب خود را بررسی کنید (مقدار پول در حساب های شما در حال حاضر). انتقال حساب بین حساب های خود را بدانید و معمولاً می توانید به بیشتر حساب های خود در دستگاههای خودپرداز که توسط بانک شخصی شما اداره می شود ، دسترسی داشته باشید.
باید بیان شود که دستگاه اتوماتیک (ATM) یک مرکز بانکی الکترونیکی است که به مشتریان این امکان را می دهد تا معاملات را بدون کمک نماینده شعبه یا دخالت شخصی دیگر انجام دهند. هرکسی که دارای کارت اعتباری یا کارت بدهی است می تواند به بیشتر دستگاه های خودپرداز دسترسی داشته باشد. لازم به ذکر است؛ که این دستگاه ها راحت هستند و به افراد این امکان را می دهند تا معاملات سریع خود را از بانکداری روزمره مانند سپرده و برداشت ها به معاملات پیچیده تر مانند پرداخت قبض و نقل و انتقال انجام دهند و یا چکی را پاس کرد و یا می توان از گزینه های پرداخت های دولتی مثل ادارات دولتی مانند بیمه برای مستمری بگیران و خیریه برای افراد تحت پوشش کمیته امداد در خودپرداز ها بهره برد.
نخستین دستگاه خودپرداز در خاورمیانه، در کشور عزیزمان ایران به وسیله بانک بیمه بازرگانان در شهر تهران قرار داده شد. همچنین قابل ذکر است که نخستین دستگاه خودپرداز را ۲۷ ژوئن ۱۹۶۷ یک شعبه بانک بارکلیز در محله انفیلد در شمال لندن افتتاح کرد. این اختراع جان شپرد-بارون بود و در آن زمان حداکثر ده پوند به متقاضیان پرداخت می کرد.
مزایای دستگاه خودپرداز یا ATM چیست؟
دستگاه خودپرداز دیگر به یک دستگاه عادی و مورد نیاز تمام انسان ها تبدیل شده است، به گونه ایی که همه شما مزایای این دستگاه ارزشمند را می دانید. در زیر به برخی از مهم ترین مزایای دستگاه کارت خوان اشاره کرده ایم:
- ارائه خدمات ۲۴ ساعته
- امنیت بسیار بالا در ارائه خدمات بانکی
- انجام بسیاری از خدمات بانکی
- راحتی استفاده برای مشتریان
- استفاده از تمامی خدمات بانکی در تمامی شهرها بدون نیاز به مراجعه حضوری به بانک
- ارائه خدمات بدون خطای انسانی
- کاهش نرخ تمام شده پول در سیستم بانکی
- حذف هزینه های پول رسانی و افزایش ضرایب ایمنی
- افزایش قابل توجه تراکنش دستگاه به دلیل حذف زمان پولگذاری در دستگاه
- اشغال فضای کمتر ، علیرغم ارائه سرویس و خدمات بیشتر و بهتر
- صرفه جوئی دراستفاده از نیروی انسانی
- ایجاد انگیزه در میان کسبه و صاحبان وجوه نقد برای افتتاح حساب در بانک
ساختمان کلی دستگاه خودپرداز
اجزای تشکیل دهنده خودپرداز شامل کامپیوتر صنعتی به عنوان پردازش‌گر
کارتخوان مغناطیسی و کارتخوان هوشمند و جدیدا کارتخوان غیرتماسی
صفحه کلید که در خودپرداز معمولاً ای ای ای پی۴ نامیده می‌شود
پروسسور اختصاصی رمزنگاری، صفحه نمایش، کلیدهای انتخابی ، ژورنال پرینتر، محفظه سخت
سنسورها و نشان‌گرها، بیرون دهنده پول ، در مدل‌های جدید دوربین، قسمت مخصوص پذیرش پول (در دستگاههای با قابلیت پذیرش پول)،
بارکد خوان، پورت‌های کامپیوتری مختلف و بلندگو است.
یک دستگاه خودپرداز از دو بخش ورودی و چهار بخش خروجی تشکیل شده است.
کارتخوان:
کارتخوان یکی از بخش های ورودی دستگاه ATM یا خودپرداز است که داده های روی کارت را می خواند.
این دستگاه به کمک نوار مغناطیسی پشت کارت، اطلاعات موجود در کارت شما را ضبط می کند و
سرور اصلی برای دریافت اطلاعات حساب بانکی شما از آن استفاده می کند.
صفحه کلید:
پس از وارد کردن کارت در دستگاه خودپرداز، باید رمز عبور خود را با استفاده از صفحه کلید وارد کنید.
این رمز به هنگام ارسال برای سرورها یا پردازنده های میزبان کدگذاری می شود.
طرز استفاده از دستگاه خودپرداز چگونه می باشد؟
باید بیان شود که کار با دستگاه خودپرداز بسیار آسان و ساده است. شما با انجام گام های زیر می توانید به راحتی با دستگاه خودپرداز کارهای بانکی خود را انجام دهید. موارد زیر را باید به ترتیب انجام دهید:
-
ورود کارت
ابتدا کارت خود را از طرفی که با علامت مشخص شده است، از قسمت ورودی دستگاه کارتخوان، وارد دستگاه کنید.
-
زبان مورد نظر را انتخای کنید
با ورود کارت به کارتخوان صفحه انتخاب زبان ظاهر می شود. به صورت کلی دستگاه های کارتخوان قادر هستند به دو زبان فارسی و انگلیسی کارهای شما را انجام دهند. در صورت انتخاب زبان فارسی کلیه پیام های سامانه به زبان فارسی و برای شما ظاهر می شود و در صورت انتخاب زبان انگلیسی تمامی موارد و گزینه ها به این زبان برای شما نمایش داده می شود.
نکته بسیار مهم:
با توجه به این که برخی از افراد سودجو با استفاده از عدم آگاهی اقشار مختلف مردم از زبان انگلیسی، با ترفندهای گوناگون از جمله سفارش خرید کالا، انجام امور خیریه و … ضمن ترغیب به استفاده از منوی انگلیسی(لاتین) با دادن اطلاعات نادرست و گرفتن اطلاعات حساب ، از جمله موجودی حساب و … اقدام به کلاهبرداری می نمایند. بنابراین به شما عزیزان توصیه می کنیم که به طور قطع از زبان اصلی خودتان ( زبان فارسی ) برای انجام امور استفاده نمایید.
-
ورود رمز عبور کارت
پس از آن که زبان مورد نظر خود را انتخاب کردید، گزینه لطفاً رمز عبور را وارد کنید، بر روی صفحه دستگاه کارتخوان نمایش داده می شود. کد رمز خود را از طریق صفحه کلید وارد کرده سپس کلید Enter یا دکمه ثبت ( که به رنگ سبز است ) را فشار دهید.
-
انتخاب نوع خدمت
پس از وارد نمودن شماره رمز خود، جدول انتخاب نوع خدمات روی صفحه کلید ظاهر می گردد. با فشار دادن کلید مقابل هر یک از خدمات می توانید عملیات مورد نظر را انخاب نمایید. از جمله این خدمات به صورت زیر است:
- دریافت وجه
- انتقال وجه
- دریافت موجودی
- خرید شارژ
- پرداخت قبض
- تغییر رمز و ...
-
دریافت وجه
اگر قصد دریافت وجه نقد را دارید، با فشار دادن کلید مقابل گزینه دریافت وجه در جدول انتخاب مبالغ ظاهر می شود. با فشار دادن کلید مقابل هر یک از مبالغ مورد نظر ، وجه درخواستی به شما پرداخت خواهد شد. در صورت انتخاب گزینه مبالغ دیگر در پیام بعدی مبلغ مورد نیاز را از طریق صفحه کلید وارد کنید.
پس از آن که مبلغ خود را انتخاب کرده اید، گزینه ” لطفاً‌چند لحظه صبر کنید“ روی صفحه نمایش ظاهر شده و سپس با نمایش پیام ” لطفاً کارت خود را بردارید“ ابتدا کارت شما از محل دریچه کارتخوان خارج گشته و با نمایش پیام ” لطفاً وجه را فوراً بردارید“ وجه مورد درخواست شما از دریچه خروج پول به شما تحویل داده می شود. در پایان نیز یک قطعه رسید چاپ به شما ارائه خواهد شد.
نکته:
برای بقیه موارد مانند انتقال وجه و ... نیز باید طبق دستورالعمل بالا عمل کرده و پس از آن گزینه های مرتبط با عملیات خود را انتخاب نمایید.
درآمد دستگاه خودپرداز چقدر است؟!
شایان به ذکر است؛ که بر طبق بخشنامه بانک مرکزی برای هر تراکنش که در شبکه شتاب انجام می گیرد، کارمزدی در نظر گرفته می شود و کارمزد مشخصی به بانکی که تراکنش در آن انجام شده تعلق خواهد گرفت. حال بانک های عامل طرحی به نام خودپردازهای مشارکتی خارج از شعبه در نظر گرفته اند و درآمد حاصله از آن را با درصدی مشخص تقسیم می نمایند. این درصد بنا به سیاست بانک ها متفاوت می باشد اما به طور میانگین بانک ها با دادن ۶۰ درصد از این سود طرح خودپردازهای مشارکتی را ارائه کرده اند. اشخاص با خرید دستگاه های خودپرداز در سود آن با بانک شریک شده و به صورت ماهیانه کارمزد خود را دریافت خواهند کرد.
باید بدانید که طبق آخـرین بخشنامه بانک مـرکزی در ازای برداشت هر ۱ میلیون تومان از خودپرداز شما مبلغـی معادل ۱.۱ درصد سود تعلق خواه گرفت . لازم به ذکر است؛ که با احتسـاب بـرداشت حداقـل ۱۰میلیون تومان در روز از دستگاه در کنار سایر تراکنش ها همانند انتقال وجه (۳۰۰ تا ۵۰۰ تومان برای پذیرنده) پرداخت قبض و اعلام موجودی و… می توان به راحتی رقمی بین ۴.۰۰۰.۰۰۰ تومان تا ۸.۰۰۰.۰۰۰ تومان درماه را به عنوان سود در نظرگرفت.
از سال ۱۳۹۵ بانک‌ها واگذاری دستگاههای خوپرداز به اشخاص را آغاز کردند. در سال ۱۳۹۶ این روند با شتاب بیشتری ادامه پیدا کرد و اکنون به یک کسب‌وکار تبدیل شده است. واگذاری دستگاههای خودپرداز به این صورت است که اشخاص حقیقی با در نظر گرفتن یک مکان مناسب این دستگاه‌ها و لوازم جانبی آن را از یک شرکت خریداری می‌کنند و سپس با بانک عامل وارد قرارداد می‌شوند. شخص خریدار این دستگاه‌ها، باید قسمتی از سرمایه خود را برای خرید و قسمتی از آن را برای شارژ پولی دستگاه و سرمایه در گردش، هزینه کند. این دستگاه‌ها دو مدل دیواری و سالنی هستند و بنا به برند و ضمانت، قیمت‌های متفاوتی دارند.
انواع دستگاه های خودپرداز:
لازم به ذکر می باشد؛ که دستگاه های خودپرداز انواع و اقسام مختلفی داشته و بر اساس کارآمد بودن هرکدام می توان از آن ها استفاده کرد. از جمله انواع دستگاه های خودپرداز، می توان به موارد زیر اشاره داشت:
- دستگاه های خودپرداز خطی
- دستگاه خودپرداز Dial Up
- دستگاه خودپرداز فراهوشمند بانک ملی
حال در زیر به توضیح و تشریح هر یک از دستگاه های کارت خوان در بالا می پردازیم:
دستگاه خودپرداز خطی:
باید بیان شود که دستگاه خودپرداز خطی از طریق یک اتصال ۴ نقطه به خطوط اختصاصی تلفن متصل خواهد شد. این نوع از دستگاه ها باید در مکان های مناسبی قرار گیرند. هزینه عملیاتی این ماشین ها بسیار هنگفت می باشد.
دستگاه های خودپرداز Dial Up :
ممکن است این دستگاه ها شما را به یاد اینترنت های قدیمی بیاندازد. می توان اشاره داشت که خودپردازهای Dial UP از طریق خطوط تلفن معمولی و مودم به پردازنده های میزبان وصل می گردند. هزینه عملیاتی کردن این خوپردازها در مقایسه با خودپردازهای خطی کمتر است، به گونه ایی قابل ذکر است ؛که این دستگاه ها مقرون به صرفه تر از دستگاه های خودپرداز خطی می باشند.
دستگاه خودپرداز فراهوشمند بانک ملی:
باید اشاره داشت که بانک ملی با حضور مدیرعامل، اعضای هیئت مدیره و مدیران ارشد بانک ملی ایران و شرکت داده ورزی سداد از نسل جدید خودپردازهای فراهوشمند خود رونمایی کرد. این دستگاه خودپرداز یکی از نوین ترین دستگاه های خودپرداز حال حاضر می باشد.
شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت بانک نو مراجعه فرمایید.
